Veel werknemers komen er tijdens hun loopbaan een keer of vaker mee in aanraking, met ontslag. Een situatie waarin je goed advies wel kunt gebruiken. In dit artikel zetten we de meest voorkomende vormen van ontslag voor je op een rijtje en geven we je tips hoe je met een dergelijke situatie om kunt gaan.
In de video vertelt Mr Bert Jan Souman, advocaat en gespecialiseerd in arbeidsrecht, over wat hij tegenkomt in zijn dagelijkse praktijk en geeft hij advies en tips.
Vormen van ontslag
Er zijn verschillende manier waarop ontslag kan plaatsvinden. Hieronder leggen we uit wat de verschillende vormen zijn.
Het gaat hier om contracten op basis van het civiele arbeidsrecht. Als je in dienst bent van de (semi-)overheid, is je aanstelling waarschijnlijk gebaseerd op ambtenarenrecht. In dit artikel gaan we op dat ambtenarenrecht niet in.
Ontslag met wederzijds goedvinden
De meest voorkomende vorm van ontslag is ontbinding van het arbeidscontract met wederzijds goedvinden. Werkgever en werknemer onderhandelen dan over de voorwaarden van het ontslag, over de datum van de vertrek en de ontslagvergoeding.
Je hebt bij een dergelijke vertrekregeling in principe recht op een WW-uitkering. Vroeger was dat niet zo en moest je je verzetten tegen je ontslag. Er werden zelfs pro forma rechtszaken gehouden waarin mensen hun ontslag aanvochten. Per 1 oktober 2006 hoeft dat niet meer en mogen werkgever en werknemer met wederzijds goedvinden de arbeidsovereenkomst beëindigen.
Deze vorm van ontslag komt veel voor bij ontevredenheid over het functioneren van de werknemer en bij reorganisaties.
Werkgever vraagt ontbinding
Het ontslag kan ook eenzijdig door de werkgever worden aangevraagd. Hij moet dan ontbinding van de arbeidsovereenkomst aanvragen bij de kantonrechter.De reden dat een werkgever dit doet is vaak dat hij er in goed overleg met de werknemer niet uitkomt. En dat kan zijn bij niet goed functioneren van de werknemer, bij een conflict of bij een reorganisatie.
De rechter toetst in een dergelijk geval of de werkgever een goede reden heeft voor het aanvragen van het ontslag. En zal als dat zo is de arbeidsovereenkomst ontbinden per de eerst mogelijke datum.
Voordeel van een dergelijke procedure is dat het snel gaat. De kantonrechter stelt behalve de ontslagdatum ook direct de ontslagvergoeding vast. Je weet op die manier direct waar je aan toe bent.
Via UWV Werkbedrijf
Bij grote reorganisaties wordt over het algemeen de procedure via het UWV Werkbedrijf gevolgd. Deze procedure duurt langer dan ontslag via de kantonrechter. De werkgever vraagt eerst toestemming aan het UWV Werkbedrijf om zijn werknemers te mogen ontslaan. En nadat hij die toestemming heeft gekregen, kan hij het ontslag in gang zetten.
Belangrijk verschil met de hiervoor genoemde vormen van ontslag, is dat in dit geval de opzegtermijn wordt gehanteerd. Een ander verschil is dat er geen ontslagvergoeding wordt toegekend.
In deze procedure geldt dat als je vindt dat jij wél recht hebt op een ontslagvergoeding, je zelf alsnog een procedure moet aanspannen via de rechter. Je maakt dan eigenlijk alleen een kans als je ziek bent en je ziekte is veroorzaakt door je werk, of wanneer je een erg slechte arbeidsmarktpositie hebt, bijvoorbeeld vanwege je leeftijd.
Ontslag op staande voet
Een bijzondere vorm van ontslag is ontslag op staande voet. Je kunt worden ontslagen op staande voet als je bijvoorbeeld hebt gestolen, dronken op je werk bent gekomen of hebt gevochten.
Bij ontslag op staande voet heb je geen recht op een WW-uitkering en krijg je geen ontslagvergoeding. Je kunt daarom wel zeggen dat dit de meest ingrijpende vorm van ontslag is.
Ontslagvergoedingen
Bij een ontbinding van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden worden door werkgever en werknemer afspraken gemaakt over o.a. de ontslagvergoeding, de zogenaamde “gouden handdruk”. Leidraad hierbij is meestal de kantonrechtersformule, d.w.z. de vergoeding die de kantonrechter zou hebben toegekend als er door de werkgever ontbinding van de arbeidsovereenkomst wordt aangevraagd.
Voorheen was de vergoeding ongeveer een maandsalaris per dienstjaar waarbij eerdere dienstjaren zwaarder telden dan meer recente. De regeling is nu grofweg gehalveerd.
Meestal is het zo dat als het ontslag voornamelijk te maken heeft met niet goed functioneren van de werknemer, je wat lager uit komt dan die kantonrechtersformule. Heeft het ontslag meer te maken met de situate van het bedrijf en is er bijvoorbeeld een reorganisatie, dan komt de vergoeding hoger uit.
Tips
Niet altijd direct recht op een WW-uitkering
Belangrijk om te weten is dat bij ontslag via de rechter er geen sprake is van opzegging van je arbeidscontract, maar van ontbinding. Dat betekent dat de opzegtermijn niet geldt.
Een eventuele WW-uitkering gaat echter pas in vanaf de datum dat je ontslag zou zijn ingegaan als dat wel zo was geweest. Je moet dus met je ontslagvergoeding de tijd tot het einde van je opzegtermijn overbruggen. Opzegtermijnen kunnen oplopen tot een half jaar (vooral bij oude contracten). Bij het onderhandelen over je ontslagvergoeding moet je hier rekening mee houden.
Teken niet zomaar wat je krijgt voorgelegd
Een andere belangrijke tip is om nooit zomaar te tekenen wat je krijgt voorgelegd zonder eerst advies in te winnen. Laat je niet onder druk zetten, ook niet als je werkgever zegt dat het aanbod niet meer geldt als je niet direct tekent.
Zeker als je bent verzekerd, bijvoorbeeld doordat je lid bent van een vakbond of via je eigen rechtsbijstandsverzekering, hoeft het niet heel duur te zijn om juridische hulp te zoeken. Ook geldt dat je bij een laag inkomen vaak recht hebt op gesubsidieerde rechtsbijstand.
Geloof niet alles wat je vindt via Google
Op internet staat veel informatie. Sommige informatie is betrouwbaar, andere informatie is dat niet. Een goede website met betrouwbare informatie is www.rechtspraak.nl.
Realiseer je wel dat iedere zaak verschillend is en dat je als leek niet kunt beoordelen of jouw zaak vergelijkbaar is met die van een ander. Deskundig advies is een aanrader.
Voor dit artikel interviewden we Mr Bert Jan Souman, advocaat bij Steenbergen & Partners in Epe en gespecialiseerd in arbeidsrecht.