Epictetus, een filosoof die leefde van 55 tot 135 na Christus, zei het al: “Niet de dingen zelf maken de mensen van streek, maar hun gedachten erover.” Dit gegeven ligt aan de basis van de Rationeel-Emotieve Therapie (RET). Je kunt jezelf in de weg zitten door overtuigingen die je hebt. Gelukkig kun je daar ook iets aan doen.
RET, het ABC-model
Je kunt RET gebruiken om ongewenst gedrag of niet-rationele emoties om te buigen naar gedrag of naar emoties passend bij de situatie. De Amerikaan Albert Ellis (1913-2007), grondlegger van RET, bedacht het ABC-model:
A. De feitelijke situatie
B. Je overtuiging
C. Je reactie
Je denkt misschien dat de situatie (A) je reactie (C) veroorzaakt. Ellis beweerde dat het je overtuigingen zijn en jouw interpretatie van de situatie (B) die je gedrag en je emoties (C) bepalen. Door die overtuigingen, die soms irrationeel zijn, onder de loep te nemen, kun je je reactie op de situatie veranderen.
Een voorbeeld
Je geeft een presentatie voor een zaal collega’s. Je bent onzeker. Achter in de zaal zitten een paar mensen te ginnegappen met elkaar. Voor jou is het duidelijk: ze zijn niet geïnteresseerd in wat je te vertellen hebt, je presentatie is duidelijk niet interessant genoeg. Je wordt nog onzekerder en je maakt hakkelend je verhaal af.
In het voorbeeld is
A, de situatie: jij geeft een presentatie, achter in de zaal praten mensen met elkaar en luisteren niet naar jou.
B, jouw interpretatie: ze vinden me niet interessant, ze vinden me stom, ik ben niet goed in presenteren.
C, je reactie: je wordt er nog onzekerder van en je hakkelt je door de rest van je verhaal.
Klopt het wel wat je denkt?
Het is zo’n situatie goed om te bespreken of jou interpretatie van het gebeurde eigenlijk wel klopt. Hoe weet je eigenlijk wat de pratende mensen van je vinden? Waarom is dat trouwens zo belangrijk wat zij van je vinden? De rest van je toehoorders hing immers aan je lippen? Misschien ging het gesprek wel over iets leuks dat in het weekend was gebeurd en had het niets met jou te maken?
Stel dat je de situatie heel anders zou interpreteren:
A, de situatie: jij geeft een presentatie, achter in de zaal praten mensen met elkaar en luisteren niet naar jou.
B, jouw interpretatie: zeker iets spannends meegemaakt in het weekend, het stoort wel een beetje voor de rest van de zaal.
C, je reactie: je vraagt rustig of de pratende mensen de rest van de zaal niet willen storen en gaat door met je verhaal.
Geen olifant maken van een mug
Kortom: je kunt jezelf aardig in de weg zitten door wat je je allemaal in je hoofd haalt. Het helpt om je overtuigingen en je gedachten onder de loep te nemen. Zo maak je van een mug geen olifant en ga je een stuk lichter door het leven.